Chánh niệm là con đường duy nhất thanh lọc tâm!

Chánh niệm, một chi phần của Bát Chánh Đạo, được Đức Phật nhắc lại nhiều lần, gián tiếp cũng như trực tiếp, được biết như là "con đường duy nhất" để thanh lọc tâm, tịnh hóa chúng sanh, chứng đạt Thánh Đạo, chứng ngộ Niết-bàn, "không còn con đường nào khác". Xuất hiện cả trong Kinh Trung Bộ, Trường Bộ và Kinh Pháp Cú của Tiểu Bộ:

Trong Trung Bộ 10 và Trường Bộ 22:

‘‘Ekāyano ayaṃ, bhikkhave, maggo sattānaṃ visuddhiyā, sokaparidevānaṃ [pariddavānaṃ (sī. pī.)] samatikkamāya, dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya, ñāyassa adhigamāya, nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaṃ cattāro satipaṭṭhānā.

‘‘Katame cattāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; citte cittānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.

Trong Pháp Cú 273 - 275:

Maggānaṭṭhaṅgiko seṭṭho, saccānaṃ caturo padā;

Virāgo seṭṭho dhammānaṃ, dvipadānañca cakkhumā.

Eseva [esova (sī. pī.)] maggo natthañño, dassanassa visuddhiyā;

Etañhi tumhe paṭipajjatha, mārassetaṃ pamohanaṃ.

Etañhi tumhe paṭipannā, dukkhassantaṃ karissatha;

Akkhāto vo [akkhāto ve (sī. pī.)] mayā maggo, aññāya sallakantanaṃ [sallasanthanaṃ (sī. pī.), sallasatthanaṃ (syā.)].

Sách tấn!

Sadā jāgaramānānaṃ ahorattānusikkhinaṃ

Nibbānaṃ adhimuttānaṃ atthaṃ gacchanti āsavā.

(Dhammapada - 226)

Ai luôn luôn tỉnh giác

Ngày đêm thường tu tập

Tâm nhất hướng Niết-bàn

Lậu hoặc sẽ tiêu tan.

(Kệ Pháp Cú thứ 226)

P/s: Đọc lại câu kệ này để tự sách tấn cho sự tu tập: Niết-bàn không phải chỉ của riêng ai (bậc Thánh)! Một phút chốc nào mà trong tâm hướng đến sự vô tham, vô sân, vô si (là ân đức của Niết-bàn) thì một lậu hoặc đã tiêu tan. Tỉnh giác miết vậy, lậu hoặc có ngày sẽ tiêu tan hết.

Cuối năm là mùa dể duôi của hành giả đang vướng bụi trần, là mùa của các cuộc tất niên liên tục (tất niên tổ, đội, phòng, ban, công ty, công ty bạn, thân nhân, bằng hữu,...) của trú xứ nghèo mà say hưởng thụ, ai đó sẽ có lúc thất niệm, mất tỉnh giác. Để rồi "ta cứ ngỡ xuống trần chơi một chốc, nào ngờ đâu ở mãi đến hôm nay" (Bùi Giáng), nhưng rồi lại sách tấn "tâm nhất hướng Niết-bàn, lậu hoặc sẽ tiêu tan" (Đức Phật Gotama)!

__Thuận Pháp__

TÁM TƯ TƯỞNG CỦA BẬC ĐẠI NHÂN

1. Thiểu dục (ít ham muốn);
2. Tri túc (biết đủ), bằng lòng với những gì đã có và những gì đã nhận được;
3. Sống ẩn cư, cả tâm ẩn cư lẫn thân ẩn cư;
4. Tinh tấn;
5. Chánh niệm vào những gì đang khởi sinh trong hiện tại;
6. Định tâm;
7. Có sự hiểu biết căn bản về luật nhân quả và nghiệp báo;
8. Không thích thú trong tham ái (taṇhā), mạn (māna) và tà kiến (micchādiṭṭhi). Những trạng thái này gọi là Papañca, một trạng thái bành trướng hay kéo dài con đường luân hồi. Không thích thú trong papañca có nghĩa là hướng đến sự giải thoát, giác ngộ, Niết-bàn (Cách thực hành ban đầu là hướng tâm vào sự vô thường của tất cả sự vật).

(Cố trưởng lão Silānanda Sayadaw)